VRT stelt jaarverslag 2017 voor

Onderscheidend aanbod ondanks beperkte middelen

Het aanbod van de openbare omroep is nog nooit zo onderscheidend geweest als vandaag. Maar de VRT kan haar publieke opdracht enkel blijven waarmaken als ze kan rekenen op een stabiel financieel kader. Dat verklaarden voorzitter Luc Van den Brande en gedelegeerd bestuurder Paul Lembrechts vandaag bij de voorstelling van het VRT-jaarverslag 2017 in het Vlaams Parlement.

De VRT realiseerde in 2017 nagenoeg alle doelstellingen uit de Beheersovereenkomst 2016-2020. De omroep bereikte op weekbasis 89,4% van de Vlaamse bevolking. 71% van de Vlamingen heeft daarbij (veel) vertrouwen in de VRT. De openbare omroep kan een uitstekend rapport voorleggen op het gebied van informatie, cultuur, educatie en maatschappelijke meerwaarde. Hij zet ook steeds grotere stappen op het gebied van digitalisering en innovatie.

Focus op informatie, cultuur, educatie en verbinding

Luc Van den Brande: “In de enorme hoeveelheid informatie, duiding, cultuur, sport en ontspanning die de hele dag door op ons afkomt, heeft de openbare omroep een belangrijke publieke opdracht. Daarbij onderscheidt hij zich op tal van terreinen, onder meer ook met een media-aanbod waarvoor private spelers minder interesse hebben. Voor die publieke meerwaarde zal de VRT zich blijven inzetten. Dat is in het belang van alle Vlaamse mediagebruikers en de verbondenheid van onze samenleving. Bovendien willen we de mediagebruikers bereiken waar ze zijn. En dat is hoe langer hoe meer op de online platformen, zonder daarbij te korten op het lineaire aanbod.

Toekomstgericht, digitaal en innovatief

Paul Lembrechts: “De Vlaamse mediabedrijven staan voor grote uitdagingen: een groeiende diversifiëring van het mediagebruik, technologische vernieuwingen en verdere schaalvergroting van mediabedrijven. Voor de VRT zijn het ook kansen om haar publieke meerwaarde nog te versterken.”

VRT behaalt budgettaire doelstellingen, maar financiële zekerheid is nodig

Luc Van den Brande : “De financiële duurzaamheid van de omroep is essentieel en een gewaarborgde financiering werd afgesproken in de lopende beheersovereenkomst. Niettemin werd ons, na een besparing zonder voorgaande, de indexering onthouden van de werkingsmiddelen. Dat is ongeveer het driedubbele van andere Vlaamse instellingen. Maar het verhaal van bijkomende besparingen kan niet blijven duren en compensatie van de desindexering is noodzakelijk, anders vervallen een aantal fictiereeksen met alle gevolgen van dien voor de productiesector en dienen er bijkomende afvloeiingen te gebeuren wat het sociaal akkoord volledig op de helling zet.”

Paul Lembrechts: “De VRT is er in 2017 opnieuw in geslaagd haar opdracht te realiseren binnen haar budgettair kader. Maar als we met z’n allen vinden dat de Vlaming ook in digitale tijden recht heeft op een onderscheidend aanbod met maatschappelijke meerwaarde, dan is er gegarandeerde financiële ruimte nodig. Het financieel kader moet bekeken worden. Als er niks gebeurt dan komt de goede werking van de VRT onder druk te staan, ten koste van de publieke meerwaarde voor de Vlaamse samenleving en de Vlaamse productiesector. De VRT wil daarom in een constructieve dialoog met de Vlaamse overheid komen tot een evenwichtige en toekomstgerichte oplossing, met respect voor het Vlaamse media-ecosysteem.”

Belangrijkste resultaten in 2017

Voor iedereen relevant

In 2017 had de VRT via al haar platformen een bereik op weekbasis 89,4% van de Vlaamse bevolking (norm in beheersovereenkomst: 85%). Op dagbasis waren er gemiddeld 2.964.195 luisteraars, 2.755.523 kijkers en 1.070.174 surfers.
De VRT wil de diversiteit in de samenleving weerspiegelen.
Van alle mensen die in 2017 aan het woord kwamen op VRT-televisie waren 38,0% vrouwen (norm: 35%), 8,7% nieuwe Vlamingen (norm: 5%) en 1,1% mensen met een beperking (geen norm)
Bij het personeel waren er 38,7% vrouwen (norm: 40% tegen 2020), 3,4% nieuwe Vlamingen (norm: 4% tegen 2020) en 2,0% mensen met een beperking (norm: 1,8% tegen 2020).
De VRT maakt haar aanbod maximaal toegankelijk voor iedereen.
Voor mensen met een auditieve beperking had 98,2% van de Nederlandstalige programma’s teletekstondertiteling (norm: 95%). Op één na werden alle nieuws- en duidingsprogramma’s ondertiteld (norm: 100%). Het Journaal en het kinderjournaal Karrewiet werden aangeboden met Vlaamse gebarentaal.
Voor mensen met een visuele beperking waren programma’s beschikbaar met gesproken ondertiteling (computerstem). Om technische redenen kon de 100%-norm nog niet behaald worden. Alle zondagavondfictie werd uitgezonden met audiodescriptie (sneller dan dat de norm (in 2020) stelt).

Informatie, cultuur, educatie en verbinding prioritair

De VRT zorgt voor een onpartijdige, onafhankelijke en betrouwbare berichtgeving met extra aandacht voor duiding.
Met haar nieuwsaanbod bereikte de VRT wekelijks 77,5% van de Vlaamse bevolking (norm: 75%). Dagelijks waren er gemiddeld 2.852.498 luisteraars en 1.841.411 kijkers voor de nieuwsuitzendingen. De nieuwe website en app van VRT NWS kregen dagelijks gemiddeld 401.971 bezoekers.
Uit onderzoek blijkt dat 80% van de Vlamingen de berichtgeving van de VRT betrouwbaar vindt. 82% vindt dat de VRT mensen goed informeert.
De VRT is het grootste cultuurinstituut van Vlaanderen.
71% van het aanbod van Eén en Canvas in primetime bestond uit Vlaamse producties en coproducties (norm: 65%).
Het journaal van Eén bracht 677 unieke cultuur- en media-items (norm: 365).
De VRT capteerde 372 concerten, Vlaamse voorstellingen of festivals (norm: 250).
26,4% van de muziek op VRT-radio bestond uit Vlaamse muziekproducties in (norm: 25%). 30,6% van de muziektijd op Radio 2 was Nederlandstalig (norm: 30%) en bij Radio 1 was dat 15,7% (norm: 15%).
Alle VRT-platformen integreren in hun aanbod educatieve thema’s op maat van hun publiek, met een specifiek aanbod voor kinderen (Ketnet) en jongeren (MNM en Studio Brussel).
De diverse radionetten maken dagelijks programma’s met educatieve inslag. De televisienetten produceerden in 2017 tientallen educatieve reportages en documentaires. De VRT investeerde ook in de coproductie van 23 auteurs-documentaires (norm: 15). (Een keer werd structureel overlegd met de documentaire sector (norm: 2 keer).)
De VRT ondersteunde het onderwijs met een actueel aanbod, zoals Karrewiet, maar ook met specifieke initiatieven, zoals Klaar (audiovisueel lesmateriaal voor het middelbaar onderwijs).
De universiteit van Vlaanderen is een online lessenreeks door Vlaamse docenten, georganiseerd in samenwerking met de Vlaamse universiteiten.
De VRT brengt in kwaliteitsvolle ontspanningsprogramma’s ook informatieve, culturele en educatieve elementen. Die laten bovendien toe om maatschappelijke thema’s op een laagdrempelige manier bespreekbaar te maken. Bovendien hebben ze, net als sportprogramma’s, een verbindende kracht.

Innovatief en digitaal

De VRT lanceerde in januari 2017 het online-videoplatform VRT NU. Eind 2017 hadden 872.070 personen zich geregistreerd als VRT NU-gebruiker. (Ter info: op 31 mei 2018: 1.155.303).
De VRT-websites hadden gemiddeld 1.070.174 unieke bezoekers. 64.4% van hen bezochten de sites via een mobiel toestel. Eind 2017 waren de VRT-radio-apps 728.387 keer gedownload. Dagelijks waren er 1.379.678 videostarts op de VRT-speler en de Facebook- en YouTube-kanalen van VRT samen.
Voor allerhande innovatieprojecten werkte de VRT samen met andere openbare omroepen, onderzoeksinstellingen, universiteiten, start-ups en Vlaamse en internationale mediapartners
De afdeling VRT Innovatie was partner van verschillende innovatieve onderzoeksprojecten
Met VRT Sandbox bood de VRT 13 start-ups, kmo’s uit de mediasector en andere innovatieve organisaties een tijdelijke locatie en samenwerking aan om producten, diensten en werkprocessen te testen (norm: 12).

Partner van de mediasector en het middenveld

Om haar publieke meerwaarde te realiseren werkte de VRT nauw samen met Vlaamse productiehuizen, facilitaire bedrijven, het Vlaamse Audiovisuele Fonds, andere mediabedrijven en publieke omroepen. Zo ondersteunt zij het Vlaamse media-ecosysteem. De VRT besteedde 19,87% van haar inkomsten aan samenwerkingen met 65 Vlaamse productiehuizen en 122 facilitaire bedrijven (norm: 15%), goed voor 81 miljoen euro.
De VRT ging allianties aan met allerhande partners in de cultuursector, de muziekwereld, de sport, het onderwijs, met steden en gemeenten en allerlei andere sociale en maatschappelijke organisaties.

Een flexibele en efficiënte organisatie

De VRT ontwikkelde zich in 2017 verder als flexibele en efficiënte omroeporganisatie. In 2017 telde de VRT gemiddeld 2.107,8 voltijds equivalenten (8,5 minder dan in 2016). De personeelskosten bedroegen 42,10% van de totale inkomsten (norm: 43,25%)
Parallel daarmee werd gewerkt aan een verbetering van de bedrijfscultuur met het HR-traject ‘Fier op de VRT’. Daartoe werden actieplannen opgesteld (onder meer over samenwerking, diversiteit, innovatie en ondernemerschap). Die werden geconcretiseerd door de afdelingen en verankerd in de dagelijkse werking.

Financiële resultaten en toekomst

De gewone inkomsten van de VRT in 2017 bedroegen 443,5 miljoen euro: 268,3 miljoen euro overheidsmiddelen (60,5%, t.o.v. 61,3% in 2016 en 68% in 2009) en 175,2 miljoen euro eigen inkomsten (39,5%, t.o.v. 38,7% in 2016). Daarbij kwamen in 2017 nog twee buitengewone inkomstenposten: enerzijds een eenmalige overheidsbijdrage van 18,3 miljoen euro voor doorstorting naar het Pensioenfonds Contractuelen ter ondersteuning van het vermogen van dat fonds; en anderzijds een bedrag van 59,6 miljoen euro door de verkoop van de grond en de gebouwen op de Reyerssite aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het kader van het nieuwe VRT-gebouw. De meerwaarde uit deze verkoop werd integraal toegevoegd aan het reservefonds voor de nieuwbouw.
De totale kosten van de VRT in 2017 bedroegen 456,9 miljoen euro, of 422,4 miljoen euro indien abstractie wordt gemaakt van de “andere kosten” (= kosten voor voorzieningen, risico’s, herwaarderingen, belastingen, herstructureringen,… ) (Als men wil vergelijken over verschillende jaren wordt omwille van de vergelijkbaarheid deze “andere kosten” buiten beschouwing gelaten.)

De kosten voor de programma-output op radio, televisie en online bedroegen 87,4% (368,9 miljoen euro) van de totale kosten.
De VRT sloot 2017 af met een overschot van 64,5 miljoen euro. Zonder de meerwaarde uit de verkoop van de grond en gebouwen (en een waardvermindering voor buitengebruikstelling van het omroepcentrum), bedroeg het overschot 5,4 miljoen euro (0,1 miljoen euro beter dan voorzien in de beheersovereenkomst).

(Het ESR-budget voorzag een tekort van 5,2 miljoen euro. Het werkelijk tekort bedroeg 6,7 miljoen euro, o.a. als gevolg van hogere aankopen van sportrechten en extra voorraadopbouw van eigen programma’s.)

De VRT kostte in 2017 per Vlaming 41,2 euro aan overheidsmiddelen (abstractie makend van de ondersteuning Pensioenfonds Contractuelen).

Financiële afspraken

In 2014 werd door de Vlaamse overheid een besparingstraject opgelegd van in totaal 29,5 miljoen euro voor de periode 2015-2019. Daarbovenop kwam in de Beheerovereenkomst 2016-2020 de verplichte beperking van de personeelskosten tot maximum 43,25% van de totale inkomsten. Een jaar na het afsluiten van de beheersovereenkomst besliste de Vlaamse regering bovendien (als horizontale maatregel binnen de Vlaamse overheid) om geen indexatie toe te kennen op het werkingsgedeelte van de VRT-dotatie in 2017, 2018 en 2019.
Ondanks de (gedeeltelijke en niet-structurele) compensatie die door de Vlaamse regering eind 2017 werd toegestaan, heeft de VRT vanaf 2019 geen voldoende financiële zekerheid meer. De globale financiële gezondheid van de VRT en haar goede werking komen daardoor in het gedrang. (Onder andere de toepassing van de bovengrens van de personeelskosten wordt problematisch.)
De VRT wil daarvoor samen met de Vlaamse overheid zoeken naar een oplossing die de goede uitvoering van de publieke opdracht verzekert.

U kunt het volledige jaarverslag hier lezen.