VRT lanceert grootschalige campagne tegen valse onlineprofielen van bekende gezichten
Laat je niet misleiden door een vals profiel
Dinsdag 7 oktober – VRT lanceert vandaag, bij de start van de Digitale Week van Mediawijs, een grote sensibiliseringscampagne om Vlamingen te waarschuwen voor de gevaren van misleidende, valse onlineprofielen van bekende mensen. Criminelen misbruiken steeds vaker de gezichten en namen van bekende Vlamingen in valse advertenties op sociale media om het vertrouwen van mensen te winnen en hen geld afhandig te maken. Dat is niet langer een randverschijnsel, maar een urgent maatschappelijk probleem dat duizenden slachtoffers maakt en miljoenen euro’s schade veroorzaakt.
Uit recente cijfers van de FSMA, de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten, blijkt dat Belgen de voorbije zes jaar al bijna 99 miljoen euro verloren door te beleggen op valse tradingplatformen, vaak aangewakkerd door valse profielen van bekende Vlamingen. In 2024 alleen al werd meer dan 15,9 miljoen euro buitgemaakt via beleggingsfraude. De impact is enorm: gemiddeld verliest een slachtoffer bijna 30 000 euro, met uitschieters tot 1 miljoen euro per persoon. Iedereen kan slachtoffer worden, schaamte is absoluut niet nodig. Met de campagne wil de publieke omroep de Vlaming bewust maken van het gevaar en helpen om online weerbaarder te worden.
Opvallende bewustmakingscampagne
De centrale boodschap van de campagne is: ‘In het echt zou je het niet geloven. Waarom dan wel online?’ In een wereld waar we dagelijks tientallen digitale prikkels verwerken, is het moeilijker dan ooit om oprechte berichten van oplichterij te onderscheiden. Zeker wanneer bekende gezichten opduiken in advertenties. Dingen die we in het echte leven niet zouden geloven, vertrouwen we online plots wel.
In verschillende campagnespots doen vier bekende VRT-gezichten dingen waarvan iedereen in het echte leven meteen merkt dat er iets niets klopt, zoals vreemde beleggingen aanbevelen. Als diezelfde situatie zich online voordoet, zijn surfers geneigd de beweringen plots wél te geloven.
Karen Donders, directeur Publieke Opdracht, Talent en Organisatie: “Als publieke omroep willen we Vlamingen beschermen tegen onlineoplichting en desinformatie. Valse profielen van bekende gezichten zijn een sluipend gevaar dat letterlijk iedereen kan treffen. Ook ik zou in de val kunnen trappen, heel wat valse profielen zijn bijzonder ingenieus gemaakt en zien er erg geloofwaardig uit. Met deze campagne willen we mensen weerbaar maken, hen de juiste tools en kennis geven om fraude te herkennen en te vermijden. VRT neemt haar verantwoordelijkheid, en zet haar expertise en bereik in om het verschil te maken. Samen met onze ambassadeurs en partners roepen we op: geloof niet alles wat je online ziet, laat je niet misleiden.”
VRT rolt de campagne breed uit, via sociale media, radio en televisie, en investeert ook in printadvertenties. Op vrt.be vindt de Vlaming tips om zichzelf te beschermen tegen onlineoplichting. De campagne loopt van dinsdag 7 oktober tot vrijdag 31 oktober.
Ambassadeurs engageren zich persoonlijk
De campagne wordt gedragen door bekende VRT-gezichten: Fatma Taspinar, Jacotte Brokken, Maureen Vanherberghen en Peter Van de Veire. Hun betrokkenheid is groot, omdat ze zelf regelmatig geconfronteerd worden met het misbruik van hun naam en gezicht in misleidende berichten op sociale media.
- Er gaat geen week voorbij of er duiken wel ergens ankers van VRT NWS op in valse advertenties, net omdat de Vlaming hen vertrouwt. Fatma Taspinar is al tientallen keren slachtoffer geworden van die praktijken en helaas hebben heel wat mensen al geld verloren door de oplichting.
- Ook Jacotte Brokken maakte mee dat haar bekendheid misbruikt werd en vond dat ontzettend vervelend, vooral omdat ze er weinig aan kon doen. Als valse profielen gerapporteerd worden, komen er gauw weer nieuwe. Daarom vindt Jacotte het zo belangrijk dat de Vlaming bewust en weerbaar wordt gemaakt.
- Als radiomaker hoorde Maureen Vanherberghen al veel getuigenissen van slachtoffer die geld verloren door valse profielen te geloven. Bij hen voelde ze vooral veel schaamte omdat ze in de val zijn getrapt. Ten onrechte, het is iets dat letterlijk iedereen kan overkomen, criminelen gaan heel vernuftig te werk.
- Peter Van de Veire dook al op als slimme belegger van cryptomunten, wordt geconfronteerd met steeds opduikende valse profielen op Instagram en werd ooit op Facebook aangesproken door mensen die vroegen ‘wanneer de wedstrijd afliep’. Bleek dat een vals profiel met Peter zijn naam en foto surfers probeerde wijs te maken dat er prachtige prijzen te winnen vielen, met een wedstrijd die helemaal niet bestond.
Zij zijn lang niet de enige die slachtoffer werden. Bijvoorbeeld ook van Danira Boukhriss Terkessidis, Fien Germijns, Jeroen Meus, Philippe Geubels, Tom Waes, Wim Lybaert en zowat alle nieuwsankers en bekende journalisten deden of doen nog steeds valse profielen de ronde. Naast de vier campagnegezichten ondersteunen dan ook heel wat andere VRT’ers de sensibiliseringsactie.
VRT neemt haar verantwoordelijkheid als publieke omroep
Cieltje Van Achter, Vlaams minister van Media: “Met deze campagne toont VRT haar kracht als publieke omroep: mensen informeren, verbinden en beschermen. Valse profielen en onlineoplichting zijn een urgent probleem dat iedereen kan treffen. Daarom is het cruciaal dat we Vlamingen niet alleen waarschuwen, maar hen ook mediawijs maken. Wie digitaal weerbaar is, kan zich beter beschermen tegen misleiding en desinformatie. Vertrouwen in onze media is daarom een speerpunt van ons beleid en stevig verankerd in de beheersovereenkomst.”
Als publieke omroep wil VRT een voortrekkersrol spelen in de strijd tegen onlineoplichting en desinformatie. VRT is hier al jaren actief in, met een gespecialiseerde checkredactie die dagelijks fakenieuws en valse profielen ontmaskeren. VRT NWS brengt factchecks en duiding, en er zijn ook initiatieven als de podcast en het radioprogramma Het uur van de waarheid en het consumentenaanbod van WinWin.
Ook EDUbox, de samenwerking tussen VRT en Mediawijs die jongeren uit het secundair onderwijs laat kennismaken met maatschappelijke thema’s, besteedt er aandacht aan, onder andere met de EDUbox Cybersecurity: digitale bescherming als goede gewoonte en de EDUbox Nepnieuws: Jouw checklist bij misleidende informatie.
Verder draag ook Universiteit van Vlaanderen bij aan de bewustwording rond dit onderwerp. In twee nieuwe videopodcasts wordt het fenomeen van deepfakes en beeldmanipulatie wetenschappelijk uitgelegd:
- Dr. Hannes Mareen (computerwetenschapper aan UGent) legt uit hoe moeilijk het is om deepfakevideo’s nog te herkennen en waarom we steeds kritischer moeten kijken naar wat we zien.
- Prof. dr. Koenraad Jonckheere (kunsthistoricus aan UGent) toont hoe beelden al eeuwenlang mensen op het verkeerde been zetten, van schilderijen tot Instagram.
Deze video's zijn gratis te bekijken op VRT MAX en via universiteitvanvlaanderen.be.
Niet voor publicatie: meer beelden vind je onder ‘Valse profielen’ op VRT Fotoweb.