Met Rudi Vranckx naar het front in Oekraïne, Libanon, Israël en de Palestijnse gebieden

31 januari 2023 - Al meer dan dertig jaar brengt Rudi Vranckx verslag en duiding bij grote wereldconflicten. Het afgelopen jaar trok hij naar drie verschillende conflictgebieden: Oekraïne, Libanon en Israël en de Palestijnse gebieden. Hij kwam terug met twee televisiereeksen, ieder met hun eigen insteek: Tussen oorlog en leven voor Eén en De eeuwige oorlog voor Canvas. Met die gediversifieerde aanpak wil VRT alle Vlaamse kijkers de impact van die conflicten beter helpen begrijpen én aanvoelen. Drie jaar geleden maakte Rudi al gelijkaardige reeksen over Irak, Somalië en Afghanistan.

Voor het Eén-programma Tussen oorlog en leven neemt Rudi telkens twee boeiende Vlamingen mee naar 'zijn' oorlog. Met #LikeMe-acteur Maksim Stojanac en Karrewiet-anker Meryem El Mandoudi reist hij naar Oekraïne, met Kristel Verbeke en Otto-Jan Ham naar Libanon en met Wim Lybaert en kinderchirurg Erwin Van der Veken (Topdokters) naar Israël en de Gazastrook. Hoe beleven zij de oorlog wanneer ze er voor het eerst van dichtbij mee geconfronteerd worden? Samen met Rudi dompelen ze zich onder in de verhalen van gewone mensen in oorlogsomstandigheden. 
​Vanaf woensdag 15 februari om 20.40 u. op Eén en VRT MAX.

In het Canvas-programma De eeuwige oorlog onderzoekt Rudi in dezelfde conflictgebieden waarom er maar geen einde lijkt te komen aan de oorlog daar. Om dat beter te begrijpen, praat hij met experten en kroongetuigen die de conflicten van nabij hebben meegemaakt. Zij bieden een uniek inzicht in het schijnbaar onoplosbare conflict in hun land. Hun verhaal wordt geïllustreerd met zorgvuldig geselecteerde archiefbeelden.
​Vanaf zondag 19 februari om 20.50 u. op Canvas en VRT MAX.

Vanaf 25 februari volgt op Canvas ook nog de tweedelige documentaire Seksueel geweld in de oorlog, waarin Inge Vrancken seksueel misbruik in oorlogssituaties onderzoekt en de huidige toestand in Oekraïne vergelijkt met die in Bosnië 30 jaar geleden. Meer informatie hierover volgt later.

En uiteraard blijft VRT ook in haar dagelijkse nieuws- en duidingsprogramma’s inzetten op buitenlandjournalistiek.

Rudi Vranckx is beschikbaar voor interviews op VRT op maandag 6 en dinsdag 7 februari, telkens tussen 14 en 17 uur. Contacteer hiervoor [email protected]

Ook de BV's in 'Tussen oorlog en leven' kunnen voor een interview worden gecontacteerd, via [email protected]

Tussen oorlog en leven
​vanaf 15 februari op Eén en VRT MAX

In de documentaire reeks Tussen oorlog en leven op Eén neemt Rudi Vranckx opnieuw twee bekende gezichten mee naar oorlogsgebied. Deze keer naar Oekraïne, Libanon en Israël en de Gazastrook. Al meer dan dertig jaar brengt Rudi het conflict tot in de huiskamer, maar komt het nieuws nog echt binnen? Raakt het de mensen nog in hun hart?

De verhalen en beelden van oorlog zijn voor Rudi als journalist na al die jaren herkenbaar. Maar hoe kijk je naar diezelfde beelden en verhalen als je ze voor de eerste keer met eigen ogen ziet, als je persoonlijk kennismaakt met de mensen die hun leven moeten opbouwen op het puin tussen oorlog en leven? Het wordt niet alleen voor de gasten, maar ook voor Rudi een confronterende reis. Wat doet oorlog met gewone mensen? En hoe komen de verhalen aan bij twee mensen die nooit eerder van zo dichtbij konden zien, horen en voelen wat er zich afspeelt tussen oorlog en leven?

“Zie ik het wel goed, voel ik het wel juist aan? Na dertig jaar oorlogsverslaggeving twijfel ik nog steeds. Raak ik de mensen wel in hun hart? Daarom neem ik twee gasten mee die ik apprecieer. Ik ben benieuwd naar hun blik op mijn oorlog. Om samen op zoek te gaan en de oorlog een gezicht en een stem te geven. Dat is ‘Tussen oorlog en leven’.”
​Rudi Vranckx

Aflevering 1: Oekraïne - Woensdag 15 februari

In de eerste aflevering trekt Rudi samen met Maksim Stojanac en Meryem El Mandoudi naar het zwaar getroffen Oekraïne. Twee mensen meenemen die nooit eerder in oorlogsgebied waren: dat is zelfs voor Rudi Vranckx spannend. ​ Hoe zullen zij reageren op de heftige beelden en verhalen? Zal al zijn ervaring voldoende zijn om hen te begeleiden en op te vangen waar nodig? Voor Maksim wordt het een heel persoonlijke reis. Een groot deel van zijn familie woont in Oekraïne en hij volgt het nieuws op de voet.

Rudi neemt zijn gasten mee naar de totaal vernielde luchthaven van Hostomel, vlakbij Kiev. Van hieruit startte Rusland het offensief, bijna een jaar geleden. Samen volgen ze het spoor van vernieling in de richting van de voorsteden van de hoofdstad. De littekens van de oorlog zijn vers en de verhalen van achterblijvers beklijvend. Het verzet en de vechtlust van de Oekraïners verbaast niet alleen Rudi’s gasten, maar de hele wereld. ​

“Heel mijn familie van moederskant woont in Oekraïne, ik dacht te weten wat oorlog betekent. Het maakt me absurd kwaad nu ik het ook van dichtbij heb mogen voelen en zien. Hoe kan dit vandaag nog gebeuren? Ongeloof en immens verdriet is alles wat ik voel.”
​Maksim Stojanac

“Het is waanzin om er middenin te staan. We hebben de oorlog in Oekraïne zo vaak gebracht in Karrewiet en je weet dat het een impact heeft op mensen en vooral kinderen. Maar nu ik hier echt ben, kan ik er alleen maar heel stil van worden.”
​Meryem El Mandoudi

Aflevering 2: Libanon - Woensdag 22 februari

Libanon is het kruitvat van het Midden-Oosten, alle ingrediënten voor een nieuw conflict zijn ​ aanwezig. Door corruptie zit het land sinds 2019 in een diepe crisis en meer dan de helft van de Libanezen leeft in armoede.

In Tripoli, op veertig kilometer van de Syrische grens, toont ​ Rudi zijn gasten Kristel Verbeke en Otto- Jan Ham wat armoede betekent als de overheid je in de steek laat. Woede en verdriet zijn de ideale brandstof voor extremisme en dus ook voor terreurorganisatie Hezbollah. Rudi neemt Kristel en Otto-Jan mee naar het hart van de organisatie.

Naast alle interne conflicten, zit Libanon geografisch gevangen tussen de oorlog in Syrië en spanningen tussen Israël en Gaza. Geen enkel land ter wereld vangt in verhouding meer vluchtelingen op dan Libanon. Rudi, Kristel en Otto-Jan worden uitgenodigd in de tent van een Syrisch gezin dat hier al meer dan tien jaar woont. Niemand kan onberoerd blijven bij het zien van zoveel ellende. Toch is het vooral de schoonheid en gastvrijheid die blijft hangen. En die maken van Libanon een verloren paradijs.

“Ik ben iemand die overal wel hoop voelt en een lichtpuntje zoekt, maar dat zie ik hier niet. Dat vind ik heel lastig. Het is allemaal zo bruut. Zo rauw.”
​Kristel Verbeke

“Je kan een miljoen mensen negeren als je heel hard de andere kant uitkijkt. De overheid in Libanon kan dat en kennelijk kan de internationale gemeenschap dat ook heel goed. We zijn blijkbaar heel goed in staat om de andere kant uit te kijken.” ​
​Otto-Jan Ham

Aflevering 3: Israël en de Gazastrook - Woensdag 1 maart

Het conflict tussen Joden en Palestijnen, Israël en Gaza lijkt een onoplosbaar vraagstuk. Verschillende oorlogen hebben geleid tot een verdeling van het land, waarbij de Palestijnen zijn verdreven naar wat we vandaag kennen als de bezette Palestijnse gebieden: de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en de hermetisch afgesloten Gazastrook.

Samen met Wim Lybaert en kinderchirurg Erwin Van der Veken, probeert Rudi de waanzin aan beide kanten te begrijpen. Waarom wil iedereen vrede, maar gelooft niemand nog dat dit mogelijk is na al die jaren van oorlog en geweld. Het conflict tussen Israël en de Palestijnen is een verhaal van David en Goliath: raketten tegen stenen. Het verhaal ook van Jean: een Joodse Belg die samen met zijn gezin in één van de vele Joodse nederzettingen woont aan de rand met de Gazastrook maar ook het verhaal van jonge Palestijnen die blijven vechten voor hun vrijheid vanachter de muur. Rudi en zijn gasten bezoeken een voetbalproject voor jongeren met een geamputeerd been. En Erwin maakt van de gelegenheid gebruik om te helpen bij een operatie.

“Ze zijn de mensen hier beetje per beetje aan het doodduwen. Jaren, decennia lang in angst moeten leven, kinderen ter wereld brengen en hopen op een betere toekomst, die bij iedere opflakkering van het geweld weer afgenomen wordt. Dat maakt mij kwaad, dat is onmenselijk gewoon.”
​Wim Lybaert

“Wat mij het meest choqueert: het is leed dat mensen elkaar aan doen. Ik zie in mijn vak heel veel leed, maar dat is anders. Hier zie je leed dat absoluut vermijdbaar is. Hoe kunnen mensen elkaar zoiets aandoen? En het blijft maar duren. Ongelofelijk.” ​
​Erwin Van der Veken

Tussen oorlog en leven  is een productie van Warner Bros ITVP België voor Eén.

De eeuwige oorlog – vanaf 19 februari op Canvas en VRT MAX

In de vierdelige historische docureeks De eeuwige oorlog probeert Rudi Vranckx te begrijpen hoe het komt dat sommige oorlogen steeds opnieuw ontvlammen. Samen met opmerkelijke kroongetuigen en experten, regeringsfunctionarissen, toponderhandelaars en burgers maakt hij een reis door de tijd en maakt hij de balans op.

De combinatie van getuigenissen uit eerste hand en zorgvuldig uitgezocht archiefmateriaal bieden een uniek inzicht in de oorsprong van de ‘eeuwige oorlogen’ in Oekraïne, Libanon en Israël en de Palestijnse gebieden. Ze vertellen ook over de belangenconflicten, spanningen, frustraties, haat- en wraakgevoelens die het vuur steeds weer doen oplaaien.

Het gaat daarbij net zo goed om het verleden als om de toekomst. Een blik op het Sovjet-verleden van Oekraïne helpt te begrijpen waarom er nu een allesverwoestende oorlog woedt. We zien ook waarom het hele Midden-Oosten met argusogen kijkt naar de recente protesten in Iran, want als het regime daar verzwakt, heeft dat gevolgen tot in Libanon. En is er überhaupt nog een toekomst voor het vredesproces tussen Israëli’s en Palestijnen nu er aan beide kanten alleen nog maar radicale machthebbers met getrokken messen tegenover elkaar staan?

Aflevering 1: Oekraïne. Uit de greep van Rusland
​Zondag 19 februari

Het afgelopen jaar werden we met onze neus op de vreselijke oorlogsfeiten in Oekraïne geduwd. En toch is de brutale invasie door Rusland maar een nieuwe tragische episode in een lange geschiedenis van strijd die miljoenen levens eiste. Ook de afgelopen eeuw vochten generaties Oekraïners voor hun bestaan en vrijheid.

Het verhaal begint vlak na de Eerste Wereldoorlog, wanneer een jonge Oekraïense staat wordt ingelijfd in Stalins Sovjet-Unie, met hongersnood en repressie tot gevolg. Na een vernietigende nazibezetting en decennia van Sovjet-dictatuur lijkt Oekraïne begin jaren negentig zijn onafhankelijkheid terug te winnen, los van Moskou. Maar wanneer een groot deel van de Oekraïners met grootschalige opstanden in 2004 en 2013 ook een duidelijke Europese en Westerse koers verkiezen, grijpt de Russische president Vladimir Poetin steeds nadrukkelijker en genadelozer in…

Rudi kon spreken met zangeres Ruslana en Vitali Klitsjko, de burgemeester van Kyiv, die beiden al sinds 2004 op de barricaden staan tegen Russische inmenging, maar ook met voormalig president Viktor Joesjtsjenko die tijdens de kiescampagne vergiftigd en daardoor voorgoed verminkt werd. Historicus Serhii Plokhy, een autoriteit op het gebied van Oekraïense geschiedenis, geef extra duiding.

Met De Eeuwige Oorlog - Oekraïne, krijgt de Vlaamse kijker inzicht in de wortels van een conflict dat wellicht nog lange tijd het nieuws en misschien zelfs de toekomst van Europa zal bepalen.

Aflevering 2: Libanon. Hezbollah, de schaduwstaat ​
​Zondag 26 februari

De tweede aflevering toont hoe Hezbollah ('Partij van God') zich de afgelopen 40 jaar In Libanon heeft ontpopt van een kleine militie tot een staat binnen de staat, die ernaar streeft om buurland Israël van de kaart te vegen.

Op 18 april 1983, in volle Libanese burgeroorlog, werd een aanslag gepleegd op de Amerikaanse ambassade in de hoofdstad Beiroet, met 63 doden als gevolg. Toen had niemand ook maar enig idee wie de daders waren. Pas later kreeg de beweging een naam: Hezbollah, Partij van God.

Rudi Vranckx zoekt uit hoe Hezbollah in recordtijd kon uitgroeien tot een schaduwstaat. Hoe leider Hassan Nasrallah de held van de Arabische wereld werd door in 2000 Israël uit zijn land te verdrijven, maar hoe hij daarna zijn hand overspeelde, hoe Hezbollah iedere kans op vrede en stabiliteit hypothekeert in een land waar spanningen tussen sjiieten, soennieten en christenen hoog oplopen, en ook wat de rol is van Iran en Syrië die in Libanon een ‘proxy-oorlog’ met Israël uitvechten. ​

Het verhaal wordt mee verteld door onder meer Hezbollah-kenner Nicholas Blanford, die al verschillende keren met Hezbollah-leider Hassan Nasrallah kon spreken, door Hani Hammoud, voormalig adviseur van de vermoorde Libanese premier Rafik Hariri, door Kim Ghattas en Hanin Ghaddar, beide van Libanese afkomst en autoriteiten op vlak van sjiitische politiek en invloed in de regio.

Aflevering 3 en 4: Israël en de Palestijnse gebieden. Land voor vrede? ​
​Zondag 5 maart

In een tweeluik over Israël en de Palestijnse gebieden probeert Rudi ‘de moeder’ van alle conflicten in het Midden-Oosten bevattelijk te maken en te duiden waarom er steeds minder hoop is op een vreedzame oplossing voor de al meer dan 70 jaar durende oorlog tussen Israël en de Palestijnen.

13 september 1993 is een van die iconisch momenten in ons collectieve geheugen. Yitzhak Rabin, de toenmalige premier van Israël, lijkt even te aarzelen maar schudt dan de hand van Yasser Arafat, de leider van de Palestijnen. Er is een lichte por nodig van de Amerikaanse president Bill Clinton, maar toch: het einde van deze eeuwige oorlog lijkt in zicht. De toverformule voor het oudste conflict ter wereld is ‘land voor vrede’: een eigen land voor de Palestijnen en vrede voor Israël. Maar waarom is de vrede, die met de beroemdste handdruk uit de geschiedenis bijna gerealiseerd leek, er uiteindelijk toch niet gekomen? En wat ging eraan vooraf?

Rudi Vranckx maakt een reis door de geschiedenis van 1947 tot nu, langs tal van historische gebeurtenissen, momenten van hoop en periodes van bloedige terreur. Hij krijgt eerstehands getuigenissen van enkele hoofdrolspelers met klinkende namen: ​ voormalig premier van Israël Ehud Barak, voormalig hoofd van de veiligheidsdienst Shin Bet, Yaakov Peri, Palestijnse vredesonderhandelaars Hanan Ashrawi en Saeb Erekat, Israëlisch architect van de Oslo-akkoorden Yair Hirschfeld en voormalig ambassadeur en speciaal gezant van de VS in Israël, Martin Indyk.

De eeuwige oorlog is een productie van de Vranckx-redactie van Canvas.