De Koningin Elisabethwedstrijd bij Canvas en Klara

30 april 2021 - De twintigste editie van de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano komt er eindelijk aan, met een jaar coronavertraging. De organisatie heeft alles op alles gezet om het concours, een van de belangrijkste ter wereld, dit jaar wél te laten doorgaan.

Er worden indrukwekkende veiligheidsmaatregelen genomen en in de grote zaal van Bozar is een monsterpodium geïnstalleerd zodat de musici de nodige afstand kunnen bewaren. Een aantal aanpassingen aan het wedstrijdverloop waren onvermijdelijk. Zo zijn er maar twaalf halvefinalisten en zes finalisten. Voor het eerst in de geschiedenis zullen die moeten optreden zonder publiek in de zaal. Maar wat blijft, is hun geweldige talent, hun passie en gedrevenheid om te laten zien wat ze waard zijn in dit ‘WK’ van de muziekwedstrijden.

Ook de openbare omroep doet al het mogelijke om kijkers, luisteraars en internetgebruikers volop te laten meegenieten van deze nu al memorabele Koningin Elisabethwedstrijd.

Van bij de loting (op 1 mei) en tijdens de eerste ronde (3 tot 8 mei) gebeurt dat vooral via de sociale media. Tijdens de halve finale (10 tot 15 mei) en de finale (24 tot 29 mei) wordt alles rechtstreeks uitgezonden op Klara en Canvas en via VRT NU.

Bij Klara presenteert Lut Van der Eycken de wedstrijd voor het laatst voor ze met pensioen gaat. ​ Ze doet dat deze keer samen (afwisselend) met Nicole Van Opstal, die haar vanaf de volgende editie helemaal zal vervangen.

Bij Canvas is Katelijne Boon als vanouds de gastvrouw, met Clara De Decker als ‘raving reporter’ achter de schermen tijdens de finale.

Ook de jonge muzikanten van DeZes krijgen opnieuw een prominente rol, vooral op de sociale media, maar ook op radio en tv.

De Koningin Elisabethwedstrijd bij Canvas

De halve finale: rechtstreeks en integraal
​Maandag 10 tot zaterdag 15 mei in Flagey

Canvas zendt de halve finale (maandag 10 tot zaterdag 15 mei) rechtstreeks uit vanuit Flagey.

De namiddagsessies (16.00 tot 17.45 uur) zijn te volgen op Canvas en worden gepresenteerd door Katelijne Boon. Dat doet ze elke dag in het gezelschap van een gast: pianiste Marie François (10 mei), dirigente Pascale Van Os (11 mei), pianiste Lies Colman (12 mei), componiste Annelies Van Parys (13 mei), pianist en componist Florejan Verschueren (14 mei) en pianiste Inge Spinette (15 mei).

Tijdens de avondsessies (20.00 tot 21.40 uur) neemt Canvas op het kanaal van Ketnet de presentaties over van Lut Van der Eycken voor Klara. Lut wisselt af met Nicole Van Opstal, die voor het eerst mee de Elisabethwedstrijd presenteert (zie verder). Ook zij hebben telkens een gast: pianist, docent en rasverteller Marc Erkens (10 mei), pianist en Elisabeth-laureaat Liebrecht Vanbeckevoort (11 mei), pianist Luc Devos (12 mei), pianiste en Elisabeth-halvefinaliste Stephanie Proot (13 mei), pianist en docent Julien Libeer (14 mei) en pianist en docent ​ Aaron Wajnberg (15 mei).

Door corona is het traditionele verloop van de halve finales wat aangepast. Elke kandidaat treedt nu nog maar een keer op, en moet in die ene sessie na mekaar een concerto van Mozart én zijn of haar recital brengen. Het wordt dus een erg zware halve finale voor de twaalf pianisten die door de eerste ronde zijn geraakt. Tijdens het concerto worden ze begeleid door het Orchestre Royal de Chambre de Wallonie, onder leiding van Frank Braley

Zaterdagavond 15 mei kennen we de namen van de zes kandidaten die doorgaan naar de finale, van maandag 24 tot zaterdag 29 mei in Bozar.

De kans is niet denkbeeldig dat daar opnieuw een of enkele Koreanen bij zijn. Van de 64 deelnemers aan de wedstrijd zijn er maar liefst 15 van Koreaanse afkomst. Over de ‘Koreaanse golf’ in de klassieke muziek gaat de RTBF-documentaire Korean Classics Generation die Canvas op zaterdag 22 mei uitzendt (om 18.30 u., ook op VRT NU). De voorbije 25 jaar maakten heel wat jonge Koreanen furore in de westerse klassieke muziek. In de documentaire volgen Thierry Loreau en Pierre Barré een aantal muzikanten van die zogenaamde ‘K-Classics generation’. Vanwaar komt hun passie en talent voor een soort muziek dat zo ver van hun eigen cultuur staat? Onder hen de winnaars van de Koningin Elisabethwedstrijd in 2014 (Sumi Hwang, zang) en 2015 (Ji Young Lim, viool).

De finale: op de eerste rij en achter de coulissen
​Maandag 24 tot zaterdag 29 mei in Bozar

De eerste vijf finaleavonden, maandag 24 tot vrijdag 28 mei, zijn live te volgen op het kanaal van Ketnet, telkens van 20 tot 21.50 uur. De laatste finalesessie op zaterdag 29 mei wordt rechtstreeks uitgezonden op Canvas, vanaf 20 uur tot de proclamatie. Die wordt verwacht rond 23 uur.

Elke avond brengt één finalist een concerto naar keuze en een ‘plichtwerk’ dat speciaal voor deze pianowedstrijd is geschreven door de Franse componist Bruno Mantovani. Ze worden begeleid door het Belgian National Orchestra, gedirigeerd door Hugh Wolff.

Canvas zorgt voor een gevarieerde live omkadering van de finalesessies vanuit Bozar, dat op dit moment nog altijd gerestaureerd wordt na de dakbrand van 18 januari. Achter de schermen zal de grootst mogelijke coronadiscipline heersen: gescheiden circuits voor alle categorieën van medewerkers, rigoureuze afstandsregels, maskerplicht, handhygiëne enz. Maar op het scherm krijgt de kijker wat hij of zij verwacht en verdient: een uitgebreide blik voor en achter de schermen van een van de meest prestigieuze en slopende pianoconcoursen ter wereld.

Katelijne Boon bespreekt elke avond in haar setje naast de zaal samen met twee Elisabeth-kenners de prestaties van de kandidaten. Clara De Decker interviewt allerlei betrokkenen bij de wedstrijd: finalisten, orkestleden, verantwoordelijken van de organisatie, enz.

“Het zal vonken geven en dat vuurwerk zullen we met veel enthousiasme overbrengen naar het publiek thuis. Via televisie, radio of internet, we maken er een feest van!”
​Katelijne Boon

“De finaleplaatsen zijn nog beperkter dan de andere jaren maar dat maakt het alleen maar spannender. Let the game begin!”
​Clara De Decker

Katelijne Boon is de voorbije jaren uitgegroeid tot wat Fred Brouwers lang geleden was: hét gezicht van de Koningin Elisabethwedstrijd voor de VRT-kijkers. Over deze uitzonderlijke editie zegt ze: “Wie had ooit kunnen denken dat in 2020 een pandemie de Koningin Elisabethwedstrijd het zwijgen zou opleggen? Alleen een wereldoorlog was daar eerder in geslaagd. We keken hoopvol uit naar 2021. Maar het wordt onbekend terrein en we zullen rekening moeten houden met een nieuwe realiteit waarin gezondheidsprotocollen de plak zwaaien. Zonder publiek zullen de zalen niet zinderen als anders. Het zal vreemd zijn om de jury niet schouder aan schouder te zien zitten achter een lange tafel. Maar dat er 64 hypergemotiveerde kandidaten zullen aantreden, staat buiten kijf. Overtuigd van de kracht van muziek in moeilijke dagen. En wellicht nóg beter voorbereid, nu hun spel een extra jaar rijping heeft gekregen. Dat zal vonken geven, en dat vuurwerk zullen we met veel enthousiasme overbrengen naar het publiek thuis. Via televisie, radio of internet, we maken er een feest van!”

Sinds 2002 werkt Katelijne bij Klara aan een scala van programma’s: van het opera- en belcantoprogramma Tosca tot het avondprogramma Tuin van Eden, van het vroege ochtendprogramma Klara wakker tot het middagprogramma De ambassadeurs. De laatste jaren presenteert ze elke zaterdagochtend De liefhebber, een programma waarin een centrale gast zijn liefde aan de klassieke muziek verklaart.

Clara De Decker presenteert de Koningin Elisabethwedstrijd mee sinds 2017. En ook dit jaar wil ze zich helemaal smijten: “Een ding is nu al zeker, dit wordt een onvergetelijke editie. Niet alleen omdat het mijn eerste piano-editie is maar ook omdat we eindelijk kunnen inhalen wat we vorig jaar gemist hebben. Ik heb mijn mooiste mondmaskers gespaard voor dit moment en de liters handgel neem ik er met veel plezier bij. De finaleplaatsen zijn nog beperkter dan de andere jaren maar dat maakt het alleen maar spannender. Let the game begin!”

Klara-liefhebbers kennen Clara natuurlijk ook van het dagelijkse ochtendprogramma Espresso, dat ze er samen met Greet Samyn presenteert.

Dit zijn de gasten in de finale:

• Maandag 24 mei: Eliane Rodrigues (vijfde laureaat in 1983 en tot vandaag dé lieveling van het Belgische publiek) en Bert Verbeke (acteur en muzikant).
• Dinsdag 25 mei: Liebrecht Vanbeckevoort (zesde laureaat in 2007 en momenteel bezig aan een indrukwekkende internationale carrière) en Alicia Gescinska (filosofe, schrijfster en tv-maakster).
• Woensdag 26 mei:  Marijke Oers (pianopedagoge) en Jef Neve (jazzmuzikant en componist)
• Donderdag 27 mei: Lucas Blondeel (halvefinalist in 2007 en vandaag een internationaal bejubelde solist en pedagoog) en Alex Koo (op jonge leeftijd klassiek pianist maar intussen een gevierde jazzmuzikant)
• Vrijdag 28 mei: Jan Michiels (twaalfde laureaat in 1991, vandaag een van onze meest gerespecteerde pianisten) en Dirk Brossé (componist en dirigent).
• Zaterdag 29 mei: Annick Segal (Thuis-actrice en al vele jaren vaste waarde in het panel van Katelijne), Liebrecht Vanbeckevoort, Eliane Rodrigues en Dirk Brossé.

Tijdens de pauzemomenten zijn er ook korte reportages. Zo heeft Canvas ook dit jaar enkele toppianisten kunnen overtuigen om speciaal voor de uitzendingen de technische en muzikale hoogstandjes te demonstreren van enkele van de meest gespeelde concerto’s. Niemand minder dan de internationale vedette Abdel Rahman El Bacha, winnaar in 1978, laat zijn licht schijnen op het tweede en derde pianoconcerto van Prokofiev. Liebrecht Vanbeckevoort en Vitali Samoshko (winnaar in 1999) belichten samen het derde pianoconcerto van Rachmaninov en het eerste pianoconcerto van Tchaikovsky. En jurylid Jean-Claude Van den Eynde (derde laureaat in 1964) neemt het tweede pianoconcerto van Brahms voor zijn rekening.

Elke finaleavond luisteren we ook naar het onbevangen oordeel van het jongerenpanel DeZes (zie verder). Zes jeugdige pianisten volgen de wedstrijd op de voet en vormen de brug tussen de kijkers en de wereld van de piano. Ze delen hun avonturen en ideeën uiteraard ook via sociale media. Ze sluiten de uitzending telkens af met een eigenzinnige cover van een film- of rockklassieker: van Catch me if you Can tot Nuovo Cinema Paradiso en van Avicii’s Heaven tot Killing In the Name of van Rage Against the Machine…

Tijdens de laatste finaleavond, op zaterdag 29 mei, brengt Canvas bovendien een uitgebreide samenvatting van de muzikale hoogtepunten van de zes laureaten van de wedstrijd.

Het Slotconcert op 9 juni vormt het sluitstuk van deze editie. Het concert, dat plaatsvindt in Bozar, is vanaf 20.00 uur rechtstreeks te volgen op het kanaal van Ketnet. De 1^ste, 2^de en 3^de laureaat van de editie 2021 treden op, bijgestaan door Brussels Philharmonic onder leiding van Stéphane Denève. Gastvrouw is Katelijne Boon. Zij volgt voor Canvas het hele concours en is dus ideaal geplaatst om de kijker een laatste keer mee te laten genieten van de laureaten. Haar gast bij het Slotconcert is Veerle Simoens, directeur van het Festival van Vlaanderen.

De Koningin Elisabethwedstrijd bij Klara

“Dit is voor mij het einde van mijn actieve loopbaan. Ik hoop op een ‘grand cru’ editie en kijk er naar uit om samen met collega Nicole de wedstrijd op Klara te presenteren.”
​Lut Van der Eycken

“Ik vind het fantastisch dat Lut mij op sleeptouw neemt om me in te wijden in dit
​bijzondere evenement.”
​Nicole Van Opstal

De halve finale
​Maandag 10 tot zaterdag 15 mei

De uitzending van de halve finale bij Klara start om 19.30 uur met een overzicht van de namiddagsessie. Om 20.00 uur volgt een rechtstreeks verslag van de avondsessie. De presentatie is afwisselend in handen van Lut Van der Eycken en Nicole Van Opstal, die elke avond worden bijgestaan door een gast met veel ervaring en kennis van zaken. Lut Van der Eycken volgt het Elisabethconcours al vele jaren voor de radio. Sinds 2012 is ze bij Klara de vaste presentatrice van de wedstrijd. Dit jaar geeft ze de fakkel door aan Nicole Van Opstal.

Lut Van der Eycken: “Ik zal voor het laatst de wedstrijd presenteren. Dat maakt het voor mij helemaal bijzonder. Er staan al heel wat edities op mijn teller. Eerst als verslaggeefster achter de schermen en later als presentatrice. We kiezen altijd met zorg onze gasten uit en ik vind het ongemeen boeiend om samen met hen live het concours te volgen, commentaar te leveren en de hele wedstrijdsfeer zo levendig mogelijk weer te geven. Een concours zonder publiek, dat zal dit jaar bevreemdend zijn. Geen applaus, geen staande ovaties voor favorieten. Ik zal die ambiance missen. Maar ik hoop toch op een ‘grand cru’ editie en ik kijk er naar uit om samen met collega Nicole de wedstrijd op Klara te presenteren. Het is voor mij het einde van mijn actieve loopbaan, een langetermijnverhaal dat begon bij de voorloper van Klara, Radio 3. Ik herinner me nog de spannende vuurdoop bij de presentatie van een Silvester-concert. Het voelt als een privilege dat ik samen met fijne collega’s doorheen de jaren zoveel boeiende projecten mocht uitbouwen.” ​

Nicole Van Opstal: “Lut en ik zullen zowel tijdens de halve finale als de finale afwisselend een avond presenteren. Op de laatste finaledag zijn we samen van de partij. Ik vind het fantastisch dat Lut mij op sleeptouw neemt om me in te wijden in dit bijzondere evenement en dat ze gul haar ervaringen van de voorbije jaren deelt. Lut kent de wedstrijd door en door, volgt ze op een deskundige en gedreven manier en presenteerde ze al die jaren met een aanstekelijk enthousiasme.”

Dit zijn de panelleden in de halve finale:

• Maandag 10 mei: Marc Erkens
• Dinsdag 11 mei: Liebrecht Vanbeckevoort
• Woensdag 12 mei: Luc Devos
• Donderdag 13 mei: Stephanie Proot
• Vrijdag 14 mei: Julien Libeer
• Zaterdag 15 mei: Aaron Wajnberg

De finale
​Maandag 24 tot zaterdag 29 mei

Klara zendt alle concerten van de finale rechtstreeks uit vanaf 20.00 uur. Lut Van der Eycken en Nicole Van Opstal zullen de concertavonden afwisselend presenteren, met pianist, liedbegeleider en docent Aaron Wajnberg als vaste gast. Elke avond schuift er ook nog een andere kenner/pianist mee aan tafel.

Dit zijn de gasten in de finale:

• Maandag 24 mei: Aaron Wajnberg en Liebrecht Vanbeckevoort
• Dinsdag 25 mei: Aaron Wajnberg en Eliane Rodrigues
• Woensdag 26 mei: Aaron Wajnberg en Julien Libeer
• Donderdag 27 mei: Aaron Wajnberg en Marijke Oers
• Vrijdag 28 mei: Aaron Wajnberg en Luc Devos
• Zaterdag 29 mei: Aaron Wajnberg en Marc Erkens

Klara zendt ook het laureatenconcert uit met de 4^de, 5^de en 6^de laureaat (op maandag 7 juni), én het slotconcert met de 1^ste, 2^de en 3^de laureaat (op woensdag 9 juni). Telkens om 20.00 u.

Naast de aandacht voor de Koningin Elisabethwedstrijd op Klara, klara.be en de sociale mediakanalen, staan ook de vertrouwde programma’s stil bij het gebeuren. Zo brengt het ochtendprogramma Espresso (maandag tot vrijdag van 6 tot 9 uur) tijdens de finaleweek dagelijks verslag uit de voorgaande finale-avond, net als Klara Staat Op in het weekend (7 tot 10 uur). Het middagprogramma Music Matters (maandag tot donderdag van 12 tot 14 uur) peilt tijdens de finaleweek naar de lievelingsmuziek van Gilles Ledure, juryvoorzitter van de Koningin Elisabethwedstrijd en algemeen directeur van Flagey.

De Koningin Elisabethwedstrijd online bij Canvas en Klara

Ook online volgen Canvas en Klara de Koningin Elisabethwedstrijd van nabij: via VRT NU, Facebook, Twitter en Instagram. Bij de loting (zaterdag 1 mei) en de eerste ronde (maandag 3 tot zaterdag 9 mei) gaat het vooral om berichten over de belangrijkste gebeurtenissen. De halve finale en de finale worden gestreamd op VRT NU, waar ze een maand lang beschikbaar blijven. Draaischijf van de online berichtgeving is de ​ Koningin Elisabethwedstrijd-facebookpagina van Canvas.

Een bijzondere rol is ook weer weggelegd voor DeZes: zes jonge pianisten die de wedstrijd vanaf dag 1 online volgen op hun eigen DeZes-Facebookpagina en op Twitter. Met een grote dosis nieuwsgierigheid en een eigenzinnige mening interviewen ze kandidaten en juryleden, vergelijken ze de kandidaten onderling en maken ze hun eigen rangschikking. Dit zijn DeZes van 2021:

• Milena Cuk (°2002) combineert een bachelor wiskunde én fysica aan de KULeuven met haar pianostudies aan het Conservatorium van Brussel. Ze is niet alleen laureaat van meerdere internationale pianowedstrijden, maar werd in 2016 ook tweede in de internationale Wiskunde Olympiade.
• Floris van den Ende (°2000) smeet zich eerst op de quantumfysica, die hij bestudeerde in Amsterdam en Vancouver, maar koos uiteindelijk toch voor de piano. Hij won al diverse wedstrijden en studeert aan de Luca School of Arts bij Julien Libeer.
• Jens Vermeiren (°2000) kreeg in 2017 het topkunstenstatuut. Hij studeert bij Nikolaas Kende aan het Conservatorium van Antwerpen. Als solist speelt hij al regelmatig met orkest, onder andere in het vijfde Pianoconcerto van Beethoven.
• Brecht Valckenaers (° 2000) begon als kleuter te drummen maar koos al snel voor piano en componeren. Hij won tweemaal de Cantabile pianowedstrijd, en in 2019 de Steinway Pianowedstrijd. Ook hij studeert in het Antwerps Conservatorium bij Nikolaas Kende.
• François-Emmanuel Douchy (°1999) speelt niet alleen piano maar ook cello en viola da gamba. Én hij zong in het kinderkoor van de nationale opera De Munt. In 2017 werd hij laureaat van de Steinway Pianowedstrijd.
• Emmy Wils (°1994) studeerde aan het Conservatorium van Brussel en aan de Hochschule für Musik Frans Liszt in Weimar. Ze heeft als soliste en met ensembles een groot aantal concerten gegeven, en richtte zelf enkele ensembles op. Ze werd geselecteerd voor Klara’s ‘De Twintigers’ (2021).

Online werken Klara en Canvas ook samen met hoboïst Bram Nolf van het Belgian National Orchestra. Bram is al 21 jaar solo-hoboïst bij het orkest en dus een veteraan van de Koningin Elisabethwedstrijd. Hij zal voor Klara en Canvas een blog bijhouden over zijn ervaringen tijdens de wedstrijd. Bram is naast orkestmuzikant ook een veelgevraagde solist en kamermusicus met een heel divers repertoire. Zo zette hij samen met het ensemble 5 Beaufort het integrale werk voor houtblazers van de Belgische componist Joseph Jongen op cd. ​ En samen met actrice Maaike Cafmeyer maakte hij de voorstelling ‘De Toverfluit in een note(n)dop’. Brams blog is te lezen op de website van Klara en op zijn eigen site bramnolf.be.

De Canvas-Klaraprijs

Naar goede gewoonte belonen de kijkers, luisteraars en online bezoekers van Canvas en Klara hun favoriete finalist met de Canvas-Klaraprijs, een bekroning die 2500 euro waard is. De prijs wordt uitgereikt aan de kandidaat met de hoogste gemiddelde score. Punten geven kan via de website van Klara en via Canvas op VRT NU.