Dank dat je bij ons was, Martine!

30 november 2020 - Op maandag 23 november werd Martine Tanghe 65 jaar en vandaag presenteerde zij voor het laatst Het journaal op Eén. Nu gaat Martine met welverdiend pensioen. Zo komt een einde aan haar lange en rijke carrière bij de VRT Nieuwsdienst, al zal ze ook nog meewerken aan het Jaaroverzicht. ​

Ruim 42 jaar lang was Martine Tanghe journalist en nieuwsanker bij de VRT. Ze is zonder twijfel de bekendste en een van de meest gewaardeerde nieuwspresentatoren van Vlaanderen. Ze was ook het vaste gezicht van de verkiezingsprogramma’s van de VRT. Daarnaast presenteerde Martine het bekroonde consumentenprogramma Volt. Heel haar carrière lang was ze een voorbeeld en een ambassadeur van mooi en helder Nederlands. Ze las jarenlang het Groot Dictee der Nederlandse Taal voor, de spellingwedstrijd tussen Vlaanderen en Nederland. ​ En ze was een boegbeeld van Kom op tegen kanker.

Om het afscheid van Martine te vieren en haar in de bloemetjes te zetten, zorgden de collega’s van de nieuwsdienst aansluitend bij haar laatste 7-uur-Journaal voor een extra Martine-Journaal. Daarin blikte Wim De Vilder met reportages en getuigenissen terug op haar carrière bij de openbare omroep. We zagen ook hoe Martine naar aanleiding van haar pensionering werd ontvangen door de koning en hoe voormalig Europees president Herman Van Rompuy een haiku aan haar opdroeg. Daarnaast bevatte het gelegenheidsjournaal nog een andere mooie verrassing: Martine werd bekroond met de Grote Prijs Jan Wauters. Het laatste Journaal van Martine inclusief het extra Martine-Journaal is te herbekijken op VRT NWS en VRT NU.

Martine beëindigde elk Journaal met het afscheidszinnetje: ‘Dank dat u bij ons was’. Als collega’s en kijkers doen wij dat nu op onze beurt: “Dank dat je bij ons was, Martine!”

Om de kijkers de kans te geven op een persoonlijke manier afscheid te nemen, biedt de VRT een speciale pagina aan op vrt.be: ​ "Bedankt Martine!". Daar kan iedereen die dat wil gelukwensen plaatsen, een woordje van dank of waardering, een anekdote of een ander afscheidsberichtje.

Hieronder vindt u een terugblik op de carrière van de ‘grande dame’ van VRT NWS in video en tekst.

Meer over het afscheid van Martine op VRT NWS.

Foto's van het laatste Journaal van Martine en het extra Journaal worden in de loop van de avond ter beschikking gesteld op het VRT-Fotoportaal.

De collega’s van Martine bij VRT NWS maakten onderstaande videoterugblik op haar carrière.

(lees verder onder de video)

Nieuwsicoon

“Al meer dan 40 jaar verpersoonlijkt Martine Tanghe de heerlijke helderheid van de Nederlandse taal. Ze zet vanuit de journaalstudio van de VRT de norm voor vele generaties van Vlamingen en is ongetwijfeld het grote voorbeeld voor heel wat studenten Letteren en Journalistiek. Maar Martine Tanghe is veel meer dan een taalicoon. Ze loodst de kijker door het wereldnieuws met een unieke stijl, ​ met een zakelijkheid die ook heel veel warmte uitstraalt, waardoor elke Vlaming ​ zich persoonlijk door haar aangesproken voelt. En daarvoor willen we haar uitdrukkelijk bedanken met de iconische woorden waarmee ze zelf duizenden keren afscheid nam: Martine, dank dat je bij ons was.”
​Frederik Delaplace, CEO van de VRT

“Martine was niet alleen het gezicht van Het journaal van de BRT, de BRTN en VRT. Maar ze was hét anker voor nieuws in Vlaanderen. Door alle grote crisissen, rampen en oorlogen van de voorbije 40 jaar heeft ze ons geloodst. We mogen blij zijn dat we op zo iemand van internationale klasse hebben mogen rekenen in Vlaanderen. Ze heeft de lat hoog gelegd voor generaties van journalisten en wat dat betreft zal ze voor mij het voorbeeld blijven voor de volgende generaties.“
​Liesbet Vrieleman, hoofdredacteur VRT NWS

Martine werd op 23 november 1955 geboren in het Oost-Vlaamse Bellem. Ze studeerde Latijn-Grieks in de humaniora en daarna Germaanse Filologie in Leuven. Hoewel ze eerst leerkracht wou worden, koos ze er uiteindelijk voor om bij de toenmalige BRT aan de slag te gaan. In december 1977 deed ze met succes mee aan het aartsmoeilijke journalistenexamen en in februari 1978 mocht ze beginnen bij de Nieuwsdienst.

“Ik had toen zelf niet eens een televisietoestel: dat ben ik pas gaan kopen nadat ik geslaagd was voor dat examen. Ik kwam recht van de schoolbanken en belandde jong en onervaren in een vreemde wereld.”
​Martine Tanghe in 2003

Op 10 mei 1978 presenteerde ze voor het eerst Het journaal.

“Ik was daar totaal niet voor opgeleid: je werd voor de leeuwen gegooid, en dat ging wel of niet. Zo simpel was het. Collega Bavo Claes zat tijdens mijn eerste Journaal-presentatie naast mij op de grond, om snel te kunnen ingrijpen als ik zou uitvallen. Maar dat bleek niet nodig.”
​Martine Tanghe in 1993 in het programma Morgen maandag.

Aanvankelijk combineerde ze zoals alle journalisten in die tijd reportagewerk met de presentatie van Het journaal. Maar later groeide het besef dat presenteren specifieke vaardigheden en kwaliteiten vereiste en dat het voor de band met de kijkers beter was om het aantal presentatoren te beperken. Zo werd Martine Tanghe een van de vaste nieuwsankers van de VRT.

Decennia lang was Martine hét gezicht van het VRT-Journaal. Ze presenteerde het nieuws op een empathische manier en vond daarbij een perfect evenwicht tussen betrokkenheid en objectiviteit.

“We kennen elkaar al van toen we 17 waren, van de allereerste dag van onze studententijd. Ik heb vanop de eerste rij mogen meemaken hoe Martine als geen ander het vak beheerste. Hoe ze altijd de juiste woorden vond en de juiste toon en dat in correct maar ook heel natuurlijk Nederlands.” ​
​André Vermeulen

“Ik heb enkele jaren geleden, toen zij andere dingen aan haar hoofd had, heel even Het journaal mogen presenteren. En toen heb ik pas echt beseft hoe goed zij dat deed. Ze zat daar alsof het een fluitje van een cent is, maar tegelijk legde ze de lat heel hoog. Het moest natuurlijk juist zijn, het moest begrijpelijk zijn, maar het moest ook mooi zijn.” ​
​Phara de Aguirre

Martine Tanghe-Nederlands

“Met Martine Tanghe gaat een boegbeeld van het Nederlands in Vlaanderen met pensioen. Voor veel Vlamingen is zij nog steeds een referentie voor aantrekkelijk en helder Nederlands. Soms vroeg Martine me of iets wel correct Nederlands was. Mijn antwoord was dan altijd: ‘Martine, als jij vindt dat het correct is, dan is het correct.”
​Ruud Hendrickx, taaladviseur VRT

“Ze stak met kop en schouders boven ons allen uit. Veertig jaar lang was zij de maatstaf, met het fraaiste Nederlands tussen de Waddenzee en Kortrijk.”
​Geert van Istendael, voormalig collega

Het onberispelijke, heldere en voor iedereen begrijpelijke Nederlands dat Martine hanteerde in Het journaal, is bijna een taalnorm geworden. Niet voor niets wordt in taalkundige en journalistieke kringen wel eens gesproken over Martine Tanghe-Nederlands.

“Als journaalanker kom je onaangekondigd bij mensen thuis op bezoek. Het is een teken van respect om er niet alleen netjes uit te zien, maar ook je taal te verzorgen. En blijkbaar zijn wij op de nieuwsdienst voor veel mensen qua taalgebruik de norm geworden.”
​Martine Tanghe in Morgen maandag in 1993

Nochtans was Martine van huis uit, zoals zovele Vlamingen, een dialectspreker. Maar tijdens haar studententijd koos ze resoluut voor het Standaardnederlands. Wat haar kinderen later wel eens deed klagen dat zij de enigen in de klas waren die ‘jam’ zegden, terwijl de andere leerlingen het over ‘confituur’ hadden.

In 1995 werd Martine in Nederland onderscheiden met de prestigieuze Groenman-taalprijs, die om de twee jaar wordt uitgereikt aan een mediapersoonlijkheid die zich laat opmerken door “een goed en creatief gebruik van de Nederlandse taal”. Volgens de jury bewees ze “dat een Nederlands dat in woordkeuze, grammatica en uitspraak aan de hoogste eisen voldoet, toch natuurlijk en ongekunsteld kan klinken” en is haar Nederlands “toonaangevend”.

In 2005 kreeg Martine ook de ANV-mediaprijs van het Algemeen Nederlands Verbond “omdat haar gehele loopbaan in het teken staat van de promotie van de Nederlandse taal.”

Bij het einde van haar carrière werd Martine Tanghe vandaag bovendien ook gehuldigd met de Grote Prijs Jan Wauters. Die bekroont elk jaar een Nederlandstalige mediapersoonlijkheid die excelleert in het gebruik van het Nederlands, en van wie het taalgebruik getuigt van een uitstekende taalbeheersing en een grote creativiteit. Met de prijs wil de VRT de nagedachtenis levend houden aan een van haar grootste taalvirtuozen, sportverslaggever Jan Wauters.

De jury van de Grote Prijs Jan Wauters heeft unaniem beslist om Martine te belonen, te bekronen en te bedanken voor haar uitmuntend en helder taalgebruik én voor haar jarenlange inzet voor het Standaardnederlands. Martine is erin geslaagd om een breed publiek aan te spreken en nieuws helder, begrijpelijk en laagdrempelig over te brengen.

"Een heel leven in dienst van warme, correcte, verzorgde en toch levende ​
​taal voor een breed publiek. Slechts één nieuwsanker heeft zo weinig ​
​woorden nodig om alles te kunnen zeggen; en wel omdat Martine met haar ​
​ogen kan spreken. Kijkers kunnen de ziel van Martine lezen, vanuit het diepste van haar ogen. In alle jaren van de Grote Prijs Jan Wauters was Martine telkens de ontegensprekelijke toetssteen."
​Juryverslag Grote Prijs Jan Wauters

Meer over de uitreiking van de Grote Prijs Jan Wauters leest u hier.

Tien jaar lang, van 2005 tot 2014, was Martine samen met Filip Freriks ook de vaste presentator van het Groot Dictee der Nederlandse Taal, dat Canvas samen met NTR jaarlijks organiseerde.

Achter het nieuws

Martine is altijd zo gedreven bezig geweest met Het journaal dat zij weinig tijd had voor andere programma’s of projecten. Maar wanneer ze dat wel deed, dan was het met dezelfde inzet en overgave. Zo was ze bij de Nieuwsdienst jaar en dag het gezicht van de live-uitzendingen bij de verkiezingen. Met veel flair en flexibiliteit praatte ze die ingewikkelde marathonuitzendingen aan elkaar.

“In veertig jaar is het vak helemaal veranderd en Martine is mee veranderd. Ze is de ‘grande dame’ van Het journaal geworden en ik vind dat ze nog het meest haar talent tentoonspreidde in de verkiezingsuitzendingen die ze op een grandioze manier aan mekaar praatte.” ​
​Johan Depoortere, voormalig collega.

Van 2008 tot 2011 presenteerde Martine samen met Kobe Ilsen het consumentenprogramma Volt. In 2010 werd het programma bekroond met de internationale AIB Media Excellence Award in de categorie “Best creative feature”. De jury van de Association for International Broadcasting prees Volt als “een consumentenprogramma met humor en geloofwaardig gebracht, dat als voorbeeld kan dienen voor alle tv-omroepen, om de manier waarop commerciële bedrijven voor hun verantwoordelijkheid worden geplaatst ...”

“Mogen presenteren als jonge gast naast Martine is een onbetaalbare masterclass, een ervaring die me gevormd heeft op het scherm. Ze is een baken van kwaliteit die zichzelf verplicht constant op topniveau te presteren. Streng als het nodig is, warm als het kan. Enkel als vakmanschap, talent, werklust, kunde en drive zo samensmelten, krijg je een unieke carrière zoals zij.” ​
​Kobe Ilsen

Af en toe maakte Martine ook tijd voor een ludiek zijsprongetje. Begin jaren ’90 gaf ze een openhartig interview aan Mark Uytterhoeven in Morgen Maandag. En met haar grote liefde voor taal was zij een uitgelezen gast van Wim Helsen in het Canvas-programma Winteruur, waarin bekende mensen een favoriete tekst voorstellen. ​ Ze koos voor een gedicht over dieren van Joke van Leeuwen.

Op de radio was Martine maar af en toe te horen. Voor de 1.000 Klassiekers op Radio 2, de hitlijst tussen kerst en nieuw, maakte ze graag een uitzondering. Bij Studio Brussel had ze begin 2020 het rubriekje Martien over zes in het programma van Eva De Roo op vrijdagavond: ze bracht er een ludiek weekoverzicht in rijmvorm.

Een opvallende en minder bekende passage was een gastrol in Samson en Gert begin jaren 90. En recent werkte ze twee keer mee als stemvertolker in een animatiefilm.

Kom op tegen kanker

In 2011 moest Martine de presentatie van Het journaal, Volt en al haar andere activiteiten stopzetten als gevolg van borstkanker. Ze verdween bijna een jaar van het scherm tijdens de behandeling en revalidatie. Ze kreeg in die periode veel steun van haar collega’s en het publiek. Martine had zich in de jaren daarvoor trouwens sterk ingezet voor de strijd tegen kanker, een ziekte die ook haar moeder trof. Ze werkte mee aan diverse campagnes en presenteerde vanaf 1995 meermaals de benefietshow van Kom op tegen kanker.

In september 2012 was Martine helemaal hersteld en presenteerde ze het opnieuw Het journaal, alsof ze nooit was weggeweest. Een maand later was ze ook weer het gezicht van de verkiezingsmarathon. ​

“Er is leven na kanker. Ik ben blij dat ik een teken kan geven voor mezelf, maar ook voor al die anderen die het nieuws krijgen, dat het geen doodvonnis hoeft te zijn.”
​Martine Tanghe in 2012.

In 2013 werd Martine door de Vlaamse Televisie Academie onderscheiden met een Vlaamse Televisiester voor ‘beste presentatrice’, uitgereikt tijdens de Nacht van de Vlaamse Televisiesterren.

Afscheid

Naar aanleiding van haar 40-jarige jubileum als journaalanker maakte VRT NWS in 2018 voor Canvas de documentaire reeks Dank dat u bij ons was, over 40 jaar televisiejournalistiek.

Twee jaar later neemt televisiekijkend Vlaanderen afscheid van Martine. Op maandag 30 november presenteerde ze voor het laatst Het journaal. Ruim 42 jaar was ze een vertrouwd gezicht in de Vlaamse huiskamers. Zij hield ons allemaal op onnavolgbare manier op de hoogte van wat er gebeurde in ons land en in de wereld.

Dank dat je bij ons was, Martine!