2019 en 2020, De VRT genereert meer dan ooit maatschappelijke meerwaarde
De maatschappelijke meerwaarde van de VRT nam de voorbije maanden nog verder toe, na een jaar waarin de omroep ten volle haar publieke opdracht realiseerde. Dat bleek evandaag in het Vlaams Parlement waar zij goede cijfers uit het jaarverslag van 2019 kon voorleggen. Bij een terugblik op het corona-voorjaar, bleek uit een reeks vaststellingen dat de VRT zich in toenemende mate onderscheidt met de verwezenlijking van haar opdracht om bij te dragen tot de Vlaamse samenleving.
Deze vaststellingen kon Leo Hellemans, gedelegeerd bestuurder ad interim, presenteren aan de leden van de commissie media.
- Ook in coronatijd stond de publieke opdracht van de VRT voorop. Op een creatieve manier werd op corona en de gevolgen ervan ingespeeld in de programmering: het informatie-aanbod werd versterkt op alle platformen en alle merken, er kwam extra educatief aanbod voor kinderen en tieners, en extra aandacht voor Vlaamse muziek en kunst & cultuur. Bovendien waren er warme acties, nostalgisch aanbod voor ouderen en aandacht voor beweging.
2. De VRT verhoogde zijn bereik. Zo bleek dat het lineair kijken belangrijk bleef, en bovendien nam het nog fors toe toen de Vlaming op zoek ging naar betrouwbare informatie over de coronacrisis. Het dagbereik van VRT-Televisie steeg tot 57% op 22 maart, het lineaire informatie-aanbod op VRT-Televisie bereikte in maart wekelijks 65,6% van de Vlamingen, het bereik van Het journaal piekte tot 1.748.370 op 27 maart.
Het digitale mediagebruik steeg ook sterk door corona. VRTNWS.be zag een verdubbeling van het aantal unieke bezoekers (1,3 miljoen t.o.v. 600.000 in januari-februari), VRT NU zag een verdere stijging van 18% meer browsers in maart t.o.v. februari of 72% meer dan maart 2019. En alle VRT-online-aanbod kende in de tweede week van de lockdown een groei van 55% bezoekers: 3.050.000 t.o.v. 1.965.000.
3. De budgetten staan onder druk. Door het uitstellen of het annuleren van een aanzienlijk aantal programma’s, en het maken van nieuwe, moest de VRT méér investeren om het aanbod op peil te houden. De VRT reageerde tevreden dat de Vlaamse regering die inspanningen ondersteunt vanuit het noodfonds.
4. Corona had een zware impact op het programma-aanbod. Om de getroffen sector te steunen zet de VRT extra in op eigen Vlaamse fictieproducties. Eén is voor elk project afzonderlijk op zoek gegaan naar een oplossing om continuïteit te verzekeren. Tegelijkertijd zijn middelen uitgetrokken om vier nieuwe ‘coronaproof’-fictieprojecten nog dit jaar bij externe productiehuizen te bestellen, op te starten en uit te zenden. Ook andere VRT-zenders ondersteunen de Vlaamse productiesector, zoals de extra Ketnet-reeks Ik u ook.
Uit het jaarverslag, dat met de Commissie Media van het Vlaams Parlement besproken werd, blijkt dat de VRT voor 2019 mooie resultaten kon voorleggen. De maatschappelijke meerwaarde die de openbare omroep genereert neemt toe. Op vlak van cultuur (zoals het Vlaamse meesters-project), educatie (zoals de media-leerpaketten EDUbox) en informatie (zoals nieuws op maat van jongeren via NWS NWS NWS op Instagram). Daarnaast slaagt de VRT er steeds vaker in om met ontspannende programma’s (zoals Thuis en #LikeMe) maatschappelijke thema’s bespreekbaar te maken.
Met haar aanbod bereikte de VRT in 2019 wekelijks gemiddeld 90,2% van de bevolking. Naar VRT-televisie keek de Vlaming gemiddeld 1 uur en 47 minuten per dag, waarvan 83,6% live en 16,4% uitgesteld. Elke dag luisterden gemiddeld ongeveer 2,7 miljoen Vlamingen naar een nieuwsuitzending op VRT-Radio. Het online-aanbod trok dagelijks gemiddeld 22% meer bezoekers (1,5 miljoen).
Dat grote bereik zette de VRT ten volle in voor het realiseren van maatschappelijke meerwaarde.
Maatschappelijke thema’s
Het aanbod van de VRT maakt steeds meer ruimte voor allerlei maatschappelijke thema’s. Denk maar aan programma’s zoals Down the Road of acties zoals De warmste week, Kom op tegen kanker, De strafste school en De move tegen pesten. Daardoor wordt de mediagebruiker niet alleen geïnformeerd, maar ook geïnspireerd en tot effectieve actie gebracht.
Luc Van den Brande, Voorzitter VRT: “Voor de VRT is haar maatschappelijke opdracht dé kern van al wat zij doet. Als Vlaamse openbare omroep wil zij bijdragen aan een betere Vlaamse samenleving en het dagelijkse leven van de mediagebruiker verrijken. Dat gebeurt door in te zetten op betrouwbare informatie, culturele verscheidenheid te tonen, een educatief aanbod voor jong en oud aan te bieden, kwalitatieve ontspanning te brengen en sport die verbindend werkt. Ook door thema’s aan te kaarten die mensen bezig houden. Zo blijft de VRT een unieke organisatie in Vlaanderen die ten dienste staat van iedereen.”
De VRT wil in de toekomst nog meer expertise verwerven in het herkennen van de belangrijkste maatschappelijke uitdagingen. Door meer kennis op te doen over de samenleving, zal zij er in slagen om die nog beter en nog meer te ondersteunen en te verrijken.
Vlaamse identiteit en diversiteit
Om maatschappelijke impact te blijven hebben, is de VRT er van overtuigd dat zij moet inzetten op Vlaams kwaliteitsaanbod. Lokale producties zijn een belangrijk tegengewicht en differentiator in een internationaliserend medialandschap. VRT-Televisie slaagde er in 2019 in dat 66,4% van de zendtijd in primetime een Vlaams programma was. Op VRT-Radio was 25,1% van de muziek een Vlaamse productie. De merken hadden, elk op maat van hun doelgroep, aandacht voor de Vlaamse culturele rijkdom (610 items in Het journaal gingen over cultuur, 407 cultuurevenementen werden gecapteerd).
Om iedereen in Vlaanderen te verbinden met elkaar, streeft de VRT er naar om in haar aanbod een representatief beeld te geven van de Vlaamse samenleving. Daarom voert ze een diversiteitsbeleid waardoor in 2019 8,3% van de sprekende actoren op VRT-Televisie een nieuwe Vlaming was en 41,2% een vrouw. Omdat veel mensen zonder hulpmiddelen de programma’s niet zouden kunnen volgen, zet de omroep ook in op toegankelijkheid (zoals met ondertiteling (98,7%), Vlaamse Gebarentaal (Het journaal en Karrewiet) en audiodesciptie (zondagavondfictie).
Leo Hellemans, gedelegeerd bestuurder a.i.: “De Vlaming is verknocht aan programma’s die aandacht hebben voor het leven in Vlaanderen en met eigen helden. Daarom tonen we de culturele rijkdom en eigenheid van Vlaanderen en geven we collectieve ervaringen in ons aanbod een plaats. Zo versterken we de Vlaamse samenleving en voelen we ons verbonden met elkaar.
Maar dat kan alleen, als iedereen zich ook herkent in wat we brengen. We proberen om de Vlaamse samenleving steeds beter te weerspiegelen. Want dat is wat we willen: dat iedereen zich bij ons welkom zou voelen zodat we de Vlaamse omroep van en voor iedereen in Vlaanderen zijn.”
7 KERNCIJFERS
1. De VRT bereikte wekelijks 90,2% van de Vlamingen.
2. VRTNWS bereikte wekelijks 79,7% van de Vlamingen.
3. 66,4% van de programma’s in primetime op Eén en Canvas waren Vlaamse producties.
4. Het journaal bevatte 610 unieke cultuur- en media-items.
5. 18,44% van de inkomsten ging naar externe producties.
6. De personeelskosten bedroegen 41,42% van de inkomsten.
7. Kostprijs per Vlaming per jaar: 40,6 euro.
Bijlage : DE RESULTATEN VAN 2019
In 2019 behaalde de publieke omroep de vooropgestelde doelstellingen en voldeed hij aan quasi alle performantiemaatstaven uit de beheersovereenkomst. Dat deed hij door in te zetten op een kwaliteitsvol aanbod voor een breed publiek en voor specifieke doelgroepen. Daarbij onderscheidde de VRT zich onder andere met haar focus op Vlaams aanbod (in primetime was 66,4% van de zendtijd op Eén en Canvas een Vlaams programma (norm: 65%)).
1. BEREIKEN VAN ALLE VLAMINGEN
· De VRT bereikte wekelijks 90,2% van alle Vlamingen (norm: 85%). Per dag betekende dat 2.957.787 luisteraars, 2.643.256 kijkers en 1.486.776 surfers.
· Qua diversiteit, was op het scherm 8,3% een nieuwe Vlaming (norm: 5%) en 41,2% een vrouw (norm: 35%).
· De VRT had aandacht voor slechthorenden (met ondertiteling (98,7% (norm: 95%)) en Vlaamse Gebarentaal bij Het journaal en Karrewiet) en slechtzienden (audiodescriptie bij alle zondagavondfictie en gesproken ondertiteling (waarvan de 100%-norm net niet kon gehaald worden).
· De VRT zette zich in om de Vlaamse samenleving nog beter te weerspiegelen. Dat deed zij in 2019 bijvoorbeeld met programma’s die taboes doorbreken zoals Durf te vragen. Tegelijk zette de VRT zich in om de Vlaamse identiteit te versterken, dagelijks in alle programma’s (zoals in het magazine Iedereen beroemd), in unieke uitzendingen zoals Zomerhit en met 25% Vlaamse muziek op VRT-radio.
2. FOCUS OP INFORMATIE, CULTUUR EN EDUCATIE
· De eerste kerntaak van de VRT is betrouwbare, onpartijdige, onafhankelijke en heldere informatie brengen. Dat deed zij des te meer in het kader van de regionale, federale en Europese verkiezingen. In 2019 bereikte de VRT met haar totale informatieaanbod wekelijks 79,7% van de Vlaamse bevolking (norm: 75%). Met een panel van 1.000 Vlamingen tracht VRT NWS, sinds 2019, meer te weten over hoe mensen nieuws ervaren en aan welke maatschappelijke thema’s zij belang hechten. De VRT-nieuwsdienst wil ook jonge gebruikers informeren op platformen die ze vaak gebruiken. Daarvoor startte hij bijvoorbeeld het Instagramkanaal NWS NWS NWS op.
· De VRT liet haar publiek proeven van cultuur in al haar vormen. In Het journaal kwam 610 keer een cultuur/media-item aan bod (norm: 365). De omroep capteerde 407 een concert of cultuurvoorstelling (norm: 250). Voor haar cultuuropdracht werkte de VRT nauw samen met de cultuursector. Op het netwerkevenement Expeditie VRT Cultuur ontving de VRT 260 partners en stakeholders uit de muziek- en cultuursector.
· In verschillende educatieve programma’s konden mediagebruikers meer inzicht verwerven over tal van onderwerpen. Elk aanbodsmerk deed dat op zijn eigen manier en voor zijn eigen doelgroep(en). Enkele voorbeelden: Via een nieuwe hedendaagse versie van Tik Tak bijvoorbeeld leerden de jongste kijkers meer over kleuren, beweging en vormen. Of nog: MNM startte in 2019 met Hot N Cold waar jongeren terecht konden met hun vragen over seks, relaties en vriendschap. Canvas realiseerde 16 documentaires in coproducties (norm: 15). Voor het onderwijs maakte de VRT onder andere KLAAR en EDUbox, samen met verschillende partners.
3. MAATSCHAPPELIJKE MEERWAARDE VIA ONTSPANNING EN SPORT
· Via ontspannende programma’s werden maatschappelijke thema’s op een laagdrempelige manier bespreekbaar gemaakt.
· De inspanningen die de VRT leverde op fictievlak zijn succesvol: naast de waardering bij de Vlamingen, kregen verschillende reeksen internationale belangstelling (zoals Over water en Undercover).
· In het sportaanbod was aandacht voor ruim 50 sporten (norm: 30 per medium).
· Ook aan de hand van acties en evenementen bracht de VRT de Vlamingen dichter bij elkaar. Een hoogtepunt was De warmste week, waar alle VRT-merken in 2019 de krachten bundelden. Meer dan 13.500 acties werden opgezet en meer dan 2.000 nieuwe vrijwilligers engageerden zich.
4. INVESTEREN IN DE TOEKOMST MET DIGITAAL AANBOD EN INNOVATIE
- De VRT evolueerde op digitaal vlak verder mee met de mediagebruikers.
- De videospeler VRT NU versterkte zijn aanbod en vond zijn weg naar de Vlaamse mediagebruikers. Eind 2019 hadden 2,2 miljoen gebruikers een account op het videoplatform. Zij keken samen naar 71,6 miljoen video’s op VRT NU.
- Radio luisteren gebeurde steeds meer online, onder andere via de eigen radio-apps, de website van Radioplus (met extra digitale stromen: MNM Back to the 90’s & nillies en The Greatest Switch) en Radioplayer.be (dat in 2019 samen met andere Vlaamse radiozenders werd opgestart).
- Het VRT-online-aanbod (websites en apps) werd dagelijks door 1.486.776 surfers bezocht. Dagelijks werden 1.845.117 een VRT-videofragment opgestart op Facebook en YouTube.
- Nieuwe innovatieve inzichten vond de VRT via VRT Sandbox bij jonge ondernemingen, die nieuwe producten en diensten konden uittesten in de productie-omgeving van de omroep. Via de VRT Pilootzone kon de mediagebruiker ook zelf nieuwe mediaprototypes uitproberen en feedback geven aan de makers. Met Media Invest Vlaanderen bundeltde VRT de krachten met PMV om beloftevolle bedrijven in de mediasector te ondersteunen.
5. VERSTERKEN VAN DE VLAAMSE MEDIASECTOR EN HET MIDDENVELD
· De VRT werkte in 2019 op tal van vlakken (onder andere bij het opzetten van producties) samen met partners in de mediasector, zoals productiehuizen (goed voor 18,44% van de totale VRT-inkomsten (norm: 15%) of 77,6 miljoen euro) en andere Vlaamse mediabedrijven.
· De omroep vond ook partners uit het middenveld, zoals muziekpartners, sportfederaties, de onderwijssector, enzovoort bij het realiseren van haar aanbod en maatschappelijke meerwaarde. De VRT had met verschillende sectoren daarenboven ook verschillende keren gestructureerd overleg.
6. ORGANISATIE VOOR DE TOEKOMST
De VRT bereidt doorlopend haar organisatie voor op de toekomst.
· De personeelskosten bedroegen in 2019 41,42% van de totale inkomsten (norm: 43,25%).
· De 2.064,5 medewerkers (VTE) werden daarom ten volle ondersteund in hun ontwikkeling. Met het project Fier op de VRT onderzocht de VRT hoe dat gerealiseerd kan worden en hoe de bedrijfscultuur kan vernieuwen. Medewerkers in alle afdelingen werkten in 70 trajecten mee aan verschillende thema’s, zoals vertrouwen opbouwen, talenten ontwikkelen en leiderschap tonen.
7. FINANCIËLE RESULTATEN
- In 2019 had de VRT 447,6 miljoen euro aan inkomsten. Indien abstractie wordt gemaakt van de meerwaarde op de verkoop van de grond en gebouwen van de Reyerssite (1,5 miljoen euro) en de bijdrage aan het Pensioenfonds Contractuelen VRT (-6,1 miljoen euro) , dan waren de inkomsten 452,2 miljoen euro. Dat totaal bestond voor 60,5% (273,7 miljoen euro) aan overheidsmiddelen en voor 39,5% (178,5 miljoen euro) aan eigen inkomsten.
- De totale kosten van de VRT bedroegen 447,4 miljoen euro. Indien abstractie wordt gemaakt van de “andere kosten” (21,2 miljoen euro voor kosten zoals voorzieningen, risico’s en herwaarderingen en de uitzonderlijke kosten ten gevolge van de beslissing om de overeenkomst met het ontwerpteam voor een nieuw gebouw stop te zetten en een nieuw bouwproject op te starten), dan bedroegen de kosten 426,2 miljoen euro, waarvan 87,8% (of 374,1 miljoen euro) naar kosten van de programma-output ging.
- De VRT sloot 2019 na resultaatverwerking af met een overschot van 3,9 miljoen euro. Dat was 0,1 miljoen euro beter dan gebudgetteerd was.
Per Vlaming kostte de VRT in 2019 40,6 euro aan overheidsmiddelen.
